Ажилгүйдлийн тэтгэмжийг ямар үед зогсоох вэ?

• хөдөлмөр эрхлэлтийн албанаас боловсролын түвшин, мэргэжлийн чиглэлийг нь харгалзан санал болгосон ажлын байранд ажиллахаас 2 удаа татгалзсан; • хөдөлмөр эрхлэлтийн алба, нийгмийн даатгалын байгууллага, ажил олгогчоос зохион байгуулсан цалин хөлстэй түр ажилд хүндэтгэх шалтгаангүйгээр ороогүй; • даатгалын байгууллагаас сургалтын зардлыг нь хариуцаж зохион байгуулсан мэргэжлийн сургалтанд ороогүй; • хорих ял эдлүүлэх тухай шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсон.

Ажилгүйдлийн тэтгэмж авах эрх яаж үүсдэг вэ?

Ажилгүйдлийн тэтгэмж нь даатгуулагчийг ажилгүй болох үед нь ажилгүйдлын даатгалын сангаас олгож байгаа мөнгөн тусламж юм. Ажилгүйдлийн даатгалын шимтгэлийг ажилгүй болохоосоо өмнө 24 сараас доошгүй хугацаанд үүнээс сүүлийн 9 сар нь тасралтгүй төлсөн даатгуулагч авах эрхтэй байдаг. Ажилгүйдлийн тэтгэмжийг ажлаас халагдсаны дараа 14 хоногийн дотор өөрийн оршин суугаа нутаг дэвсгэрийнхээ нийгмийн даатгалын байгууллагад дараах баримт бичгийг бүрдүүлэн авна. • өргөдөл; • нийгмийн даатгалын дэвтэр; • ажлаас халсан тухай шийдвэр.

Манай компани такси үйлчилгээний компани бөгөөд такси буюу авто машинууд маань компанийн нэр дээр бүртгэлтэй байдаг юм. Гэтэл жолоочид маань зарим тохиолдолд зам тээврийн осол гаргаж бусдад гэм хор учруулах явдал гардаг ба энэ тохиолдолд хохиролыг нь хэн хариуцан арилгах ёстой байдаг вэ?

Аливаа этгээд гэм хор учруулсан үйлдэл нь гэм буруутай этгээдэд түүнийг нөхөн төлөх үүргийг бий болгодог. Тээврийн хэрэгслийг ашиглах явцад үүсэн гэм хорыг арилгах явдал нь гэм хороос үүсэх үүргийн нэг төрөл бөгөөд хуульд гэм хор үүсэн обьектоос нь хамаарч тусгайлан зохицуулсан тул энэ утгаараа Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлий 497.1-дэх заалтаас ялгаатай. Иргэний хуулийн 499 дүгээр зүйлийн 499.1-д “Зорчигч болон ачаа тээвэрлэх зориулалт бүхий тээврийн хэрэгслийг ашиглах явцад бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учирсан буюу эд юмс нь эвдэрч, устаж, гэмтсэн бол тухайн тээврийн хэрэгслийг эзэмшигч учирсан гэм хорыг нөхөн төлөх үүрэгтэй” гэж зааснаас үзвэл тээврийн хэрэгслийг ашиглах явцад үүссэн гэм хорын нөхөн төлбөрийг гэм хор учруулсан этгээдээс гадна уг гэм хор учрахад нөлөө үзүүлсэн буюу тээврийн хэрэгслээ шилжүүлсэн, мөн ашиглах боломж олгосон этгээдийн хэнд ч холбогдуулан нэхэмжлэлээ гаргах боломжтой байдаг. Тиймээс хариуцагчаар танай компанийг татсан бол танай компани өөрт учирсан хохиролоо уг автомашиныг жолоодож явсан этгээдээс буюу жолоочоос Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-д зааснаар шаардах эрхтэй болно.

Хүүхдийн тэтгэлэг олгох хэлбэр, хугацаа ямар байдаг вэ?

Хүүхдийн тэтгэлгийг мөнгөн хэлбэрээр эсвэл эд хөрөнгөөр олгож болох ба харин хугацааны хувьд сар, улирал, хагас жил, жилээр, эсвэл нэг удаа олгодог.

Хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээ хэдээр тогтоодог вэ?

Хүүхдэд олгох тэтгэмжийг түүний насны байдлыг харгалзан сард нэг хүүхдэд тогтоодог. Тухайлбал, 11 хүртэлх насны хүүхдэд тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар; 11-16 нас /суралцаж байгаа бол 18 нас/-тай болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдэд амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тус тус тогтоодог байна.

Ямар тохиолдолд гэрлэлтийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцдог вэ?

Бусдад учруулсан материалын хохирлыг нөхөн төлөхөөс зайлсхийх зорилгоор, эсхүл хууль бус үйлдлээ халхавчлах үүднээс гэрлэлтээ хуурамчаар цуцлуулсан нь тогтоогдсон тохиолдолд гэрлэлт цуцлалтыг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцдог.

Хуулийн этгээдийн Улсын бүртгэлийн гэрчилгээ шинээр дахин авахад хэдэн төгрөгний хураамж төлдөг вэ?

Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-12-23-ны өдрийн 230 дугаар тогтоолоор Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ дахин олгох үйлчилгээний хөслийг 88,000 төгрөгөөр шинэчлэн тогтоосон. Тус тогтоолыг 2021-07-01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөж байна.

Ганц гишүүнтэй компани байгуулж болох уу?

Компанийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлд зааснаар компани нэг үүсгэн байгуулагчтай байж болно.

Манай компанийн гүйцэтгэх удирдлагын буруутай үйл ажиллагааны улмаас компани их хэмжээний хохирол учирсан. Энэ тохиолдолд хувьцаа эзэмшигчид шүүхэд хандаж болох уу?

Компанийн тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 84.7-д “Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн, гүйцэтгэх удирдлага нь энэ хуулийн 84.4-т заасан үүргээ биелүүлээгүй бол компанийн хувьцаа эзэмшигч уг албан тушаалтнаар компанид учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхтэй.” гэж зааснаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхтэй.

Урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулах шаардлагагүй актад хэзээ нэхэмжлэл гаргах вэ?

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3-д зааснаар шүүхэд шууд хандахаар хуульд заасан бол тухайн хуульд заасан хугацаанд, хэрэв хугацаа заагаагүй бол шийдвэрийг мэдэгдсэнээс хойш 30 хоногийн дотор шүүхэд нэхэмжлэл гаргана.

Захиргааны хэргийн шүүхэд хэзээ нэхэмжлэл гаргах вэ?

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д зааснаар Хуульд өөрөөр заагаагүй, захиргааны үйл ажиллагаанд гомдол гаргах ажиллагаа Захиргааны ерөнхий хуульд заасан журмын дагуу явагдсан бол шийдвэрийг мэдэгдсэнээс хойш захиргааны хэргийн шүүхэд 30 хоногийн дотор нэхэмжлэл гаргана.

Захиргааны хэм хэмжээний акт гэж юу вэ?

Захиргааны ерөнхий хуулийн 59 дугаар зүйлийн 59.1-д зааснаар Захиргааны хэм хэмжээний акт гэж хуулиар тусгайлан эрх олгогдсон захиргааны байгууллагаас нийтээр заавал дагаж мардүүлэхээр гаргасан, гадагш чиглэсэн, үйлчлэл нь байнга давтагдах шинжтэй шийдвэрийг ойлгоно.

Зээлийн гэрээг ямар хэлбэрээр байгуулах ёстой вэ?

Зээлийн гэрээг бичгээр байгуулна. Иргэд хоорондын энгийн зээлийн гэрээг амаар байгуулж болох боловч маргаан үүссэн тохиолдолд талуудын хоорондын асуудлыг шийдвэрлэхэд хүндрэл учрах нь бий. Амаар байгуулсан гэрээний зохицуулалтыг нотлох боломжгүй байхаас гадна хүү, алданги тооцох боломжгүй. Иймээс хүү тогтоосон зээлийн гэрээг заавал бичгээр байгуулсан байх шаардлагатай.

Сайн байна уу? Би 2014 онд хүнээс 50 ширхэг, нэг нь 40,000 төгрөгийн үнэтэй нийт 2,000,000 төгрөгийн эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн авсан. Тухайн үед зээлийн хүү, алданги төлөх талаар тохиролцоогүй. Бараагаа борлуулсны дараа мөнгөө өгнө гэж тохирсон боловч одоо надаас зээлийн гэрээний хүү, алданги нийт 7,320,000 төгрөг нэхэмжилж байна. Бидний хооронд ямар нэгэн гэрээ байгуулагдаагүй.

Талуудын хооронд хүү, алдангийн асуудлыг тохиролцоогүй гэж ойлголоо. Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 232.3, 232.6-д заасны анзын гэрээг бичгээр байгуулах бөгөөд гэрээг бичгээр байгуулаагүй бол алданги шаардах эрхгүй гэж заасан. Иймд талууд гэрээг бичгээр байгуулаагүй, хүүгийн талаар тохиролцоогүй тул нэхэмжлэгч нь хүү, алданги шаардах эрхгүй. Мөн Иргэний хуулийн 78 дугаар зүйл, 79 дүгээр зүйлд нэхэмжлэгчийн шаардлага гаргах хөөн хэлэлцэх хугацааны талаар зохицуулсан бөгөөд гэрээний үүрэг шаардах хөөн хэлэлцэх хугацаа 3 жил байна гэж заасан. Асуултад 2014 оноос хойш төлбөр төлсөн эсэх?, төлбөр төлж байсан бол хамгийн сүүлд хэзээ төлбөр төлсөн?, нэхэмжлэгч нь энэ бүх хугацаанд цагдаа, шүүхэд өргөдөл гомдол гаргаж шийдвэрлүүлж байсан эсэх нь тодорхойгүй байна. Иймд хөөн хэлэлцэх хугацаа нь таны хамгийн сүүлд төлбөр төлсөн огнооноос, аль эсвэл цагдаа, шүүх, холбогдох бусад байгууллагад өргөдөл, гомдол гаргаж байсан бол түүнийг шийдвэрлэсэн хугацаанаас хойш тоологдоно. Эдгээр огнооноос хойш 3 жилийн хугацаа өнгөрсөн бол нэхэмжлэгч нь хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн үндэслэлээр танаас дээрх төлбөрийг шаардах эрхгүй болж хувирна.

Хүү болон алдангийг хэрхэн тооцдог вэ?

Хүү болон алдангийг гэрээнд заасны дагуу тооцно. Харин хүүгээс анз тооцохгүй. /Иргэний хууль 222.6/

Иргэн өөрийн өмчлөлийн газраа бусдад ашиглуулж болох уу?

Иргэн өмчийн газраа зориулалтаар нь, тодорхой хугацаагаар сум, дүүргийн Засаг даргын зөвшөөрлөөр бусдад эзэмшүүлж, ашиглуулж болно. Харин өмчийн газраа гадаадын хуулийн этгээд, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнд худалдах, арилжих, өвлүүлэх, бэлэглэх, барьцаалах зэргээр өмчлөл, эзэмшилд шилжүүлэхийг хориглодог.

Иргэнд өмчлүүлэх газрын хэмжээ байршлаасаа хамаарч өөр байдаг уу?

Монгол Улсын иргэд дараах хэмжээгээр газрыг өмчлүүлнэ. Нийслэлд – 0.07 хүртэл га Аймгийн төвд – 0.35 хүртэл га Сумын төв, тосгонд – 0.5 хүртэл га Нийслэлийг аймгийн төвтэй холбосон улсын чанартай авто замын дагуух газарт /сумын төвөөс бусад/ - 0.07 хүртэл га

Иргэн газрыг ямар зориулалтаар үнэ төлбөргүй өмчилж болох вэ?

Иргэнд үнэ төлбөргүй өмчлүүлэх газар нь гэр бүлийн хэрэгцээний эсвэл аж ахуйн зориулалттай байна.